Sustainable Airport Mobility Plan (SAMP)
Een duurzaam mobiliteitsplan voor de luchthaven (Sustainable Airport Mobility Plan, SAMP) is een strategisch plan dat ontwikkeld en ontworpen is om tegemoet te komen aan de mobiliteitsbehoeften van passagiers, werknemers en bedrijven op Brussels Airport en haar onmiddellijke omgeving voor een betere reiservaring. Het bouwt voort op bestaande planningspraktijken en houdt rekening met integratie-, participatie- en evaluatieprincipes.
De SAMP-cyclus van Brussels Airport bestaat uit tien stappen, verdeeld over vier fasen. Het SAMP is een cyclisch proces waarbij continu aspecten worden opgevolgd en geëvalueerd om de vooropgestelde doelstellingen te bereiken. Acties kunnen bijgesteld worden aan de hand van monitoring en evaluatie.
Rekening houdend met de basisgegevens zal de implementatie van de verschillende maatregelen en acties bijdragen tot het behalen van de doelstellingen.
Naast maatregelen en acties geïnitieerd door Brussels Airport Company, worden partners in het ecosysteem aangemoedigd om actie te ondernemen op hun niveau. In nauwe samenwerking met de omliggende gemeenten zoekt het SAMP naar synergiën met de regionale en lokale mobiliteitsplannen.
SAMP kadert binnen Stargate, een EU Green Deal-project geleid door Brussels Airport. Het project brengt partners samen om aan te tonen dat duurzame luchtvaart zowel noodzakelijk als haalbaar is.
In het eerste jaar (2023) zijn de bouwstenen van het SAMP uitgewerkt:
- Nulmeting: een momentopname van de huidige mobiliteit en bereikbaarheid van de luchthaven, inclusief de belangrijkste knelpunten.
- Toekomstscenario’s: inschattingen van hoe de mobiliteitsbehoeften zullen evolueren.
- Doelstellingen: wat Brussels Airport met het SAMP wil bereiken.
Deze bouwstenen zijn ontwikkeld met input van interne en externe stakeholders, via workshops en overlegmomenten. Vanaf het begin werd ingezet op samenwerking en draagvlak. Door vanaf het begin samen te werken, ontstond draagvlak én een sterke basis voor toekomstige samenwerking rond mobiliteit, transport en logistiek.
Het SAMP richt zich op vier doelgroepen:
- Passagiers
- Pendelaars (werknemers en luchthavencommunity)
- Bezoekers
- Logistieke spelers op de luchthaven
Op basis daarvan werd een reeks concrete acties uitgewerkt en gedeeld met de bredere luchthavencommunity.
Het doel van het mobiliteitsplan is “het aanbieden en faciliteren van comfortabele, betrouwbare, slimme en duurzame vervoersopties en mobiliteitsoplossingen van en naar Brussels Airport voor passagiers, personeel, pendelaars, bezoekers en anderen."
Het SAMP heeft 3 doelstellingen:
- Verbeteren van de hub connectiviteit: het verbeteren van de kwaliteit van het netwerk van Brussels Airport voor passagiers en cargo, het verhogen van de bereikbaarheid en de connectiviteit met het grondtransport.
- Betere bereikbaarheid: vlotter vervoer van, naar en op de luchthaven voor passagiers, medewerkers en bezoekers. Ook goederenvervoer wordt efficiënter georganiseerd, met aandacht voor bereikbaarheid op elk moment.
- Meer veiligheid: veiligere wegen en vervoersmogelijkheden in en rond de luchthaven.
- Verbeterde reiservaring: een aangenamere ervaring voor zowel passagiers als medewerkers.
- Verminderen van CO2-uitstoot: het SAMP volgt de vermindering van CO₂-uitstoot op, zowel uit eigen activiteiten als uit het vervoer van passagiers en goederen. De focus ligt op minder uitstoot en meer duurzame vervoerskeuzes.
- Een actieve bijdrage aan de Europese klimaatdoelstellingen door uitstoot, luchtvervuiling en geluidsoverlast te verminderen.
- Realiseren van een modal shift: het stimuleren van een evolutie in vervoerskeuze naar meer duurzame vervoersmogelijkheden om de bereikbaarheid te vergroten en congestie te verminderen.
Met dit plan wil Brussels Airport haar ecologische voetafdruk verkleinen, de luchtkwaliteit verbeteren en de ervaring voor passagiers aangenamer maken. Tegelijk draagt het bij aan de bredere duurzaamheidsdoelstellingen van de luchthaven.
Om de vooruitgang te meten, werkt het SAMP met duidelijke Key Performance Indicators (KPI’s). Die sluiten aan bij drie kernambities van Brussels Airport:
- Hub connectiviteit
- Verbeteren en diversifiëren van de vervoersopties om Brussels Airport te verbinden met belangrijke steden in België en het promoten van duurzame reismogelijkheden voor zowel passagiers als pendelaars.
- Verhogen van de beschikbaarheid van duurzame vervoersdiensten van en naar Brussels Airport voor het gemak van passagiers en dagelijkse pendelaars.
- Uitbreiden van (openbaar) vervoersopties tussen Brussels Airport en grote steden in België.
- Verminderen van CO2-uitstoot
- Beperken van de milieu-impact door het verminderen van de uitstoot van koolstofdioxide, zowel rechtstreeks via de luchthavenoperaties als onrechtstreeks door vervoerders aan te moedigen om milieuvriendelijke praktijken toe te passen.
- Actief werken aan de vermindering van de CO2-uitstoot van de luchthaven (in tonnage), als bijdrage aan een groenere omgeving.
- Vervoersaanbieders stimuleren om te investeren in groene voertuigen, waardoor zij hun eigen CO2-uitstoot verminderen op trajecten van en naar Brussels Airport.
- Modal split (modal shift)
- Duurzame vervoerswijzen promoten met als doel een significante verschuiving van autogebruik naar alternatieve vervoersmodi.
- Evolutie in vervoerskeuze (modal split):
- Tegen 2027: 40% duurzaam vervoer / 60% auto (privé + taxi)
- Tegen 2032: 45% duurzaam vervoer / 55% auto (privé + taxi)
- Tegen 2040: 50% duurzaam vervoer / 50% auto (privé + taxi)
Monitoring SAMP
Duurzame mobiliteitsinitiatieven
| Maatregel | Omschrijving | Status 2024 |
|---|---|---|
| Aanleg voetpaden op BRUcargo met specifieke aandacht voor de verbinding tussen openbaar vervoerhaltes en bedrijven. | In kaart brengen missing links, prioritaire punten onmiddellijk aanpakken, minder prioritaire punten aanpakken volgens planning Asset Management. | Missing links in kaart brengen: gepland in 2025. |
| Aanleg voetgangersvoorzieningen rond terminal om veiligheid en comfort te verhogen. | Prioritaire actie 2023-2024: veiligheid voetgangers drop-off. | Veiligheid voetgangersdoorsteek drop-off gerealiseerd. |
| Oversteekvoorzieningen beveiligen (bv. door aanleg gevleugelde zebrapaden, verlichting en aangepast signalisatie). | Zebrapaden aanpassen waar nodig om veiligheid te verhogen. | Zebrapad thv halte Delhaize (Brucargo) werd veiliger gemaakt d.m.v. betere verlichting. Zebrapad thv DHL fietsparking werd veiliger gemaakt d.m.v. verlichting. Het werd tegelijk een regenboogzebrapad. |
| Maatregel | Omschrijving | Status 2024 |
|---|---|---|
| Aanleg fietspaden (missing links) op BRUcargo | Aanleg missing links, op basis van onderzoek door fietsmanager. De investeringen en geplande acties voor fietsers staan opgenomen in de 'cycling roadmap'. | Fietspaden aangelegd thv BRUcargo Centraal. Tegelijk werden een aantal fietsoversteekplaatsen veiliger gemaakt (o.a. ter hoogte van DHL). |
| Investeren in fietsparking | Aanleg fietsparkeerplaatsen (BRUcargo en nieuwe OV-haltes t.h.v. parking Korenberg, Technics Noord). | Fietsparking kant terminal zit in renovatieproject P5-P20 en wordt geïnstalleerd in 2025. |
| Installatie douches en lockers | Lockers en douches installeren wanneer renovatieprojecten opgestart worden voor kantoorgebouwen. | Er zijn lockers geïnstalleerd in kantoorgebouw 706 in de cargo zone. |
| Aanleg / aansluiting fietssnelwegen | FR20 / F201/ verlenging F3 | Voorkeurstraject F3 terminal aanpassen aan realiteit: gepland in 2025-2026. |
| Campagnes en incentives voor het stimuleren van fietsen | Fietscampagnes, Fietstest, Fietscommunity, World Bike Day | In 2024 namen 160 mensen deel aan de fietstest. De fietscommunity werd gelanceerd en telt 99 actieve leden. |
| Fietsmanager die alle bedrijven zal stimuleren in het doorvoeren en implementeren van een fietsbeleid | Fietsmanager wordt aangesteld als maatregel binnen het Stargate programma. Doelstelling om fietsen onder de aandacht te brengen bij de Airport community. De fietsmanager is verantwoordelijk voor het opmaken van een fiets roadmap met prioritaire acties ter bevordering van fietsen van en naar de luchthaven. | In 2024 stelde de fietsmanager zijn bicycle roadmap voor. Hierin werden verschillende maatregelen (preventie, campagnes, infrastructureel) opgenomen uitgevoerd worden. |
| Fietslease en fietsvergoeding | Introduceren fietslease en fietsvergoeding bij airport community | Voor BAC personeel is fietslease beschikbaar sinds 2024 gedurende het volledige jaar en niet enkel als deel van het cafetariaplan. |
| Maatregel | Omschrijving | Status 2024 |
| Aparte busbedding voor Ringtrambus en tunnel op parking Korenberg | Afzonderlijke busbaan als deel van de Werken aan de Ring 'SPIRO'. De busbaan en tunnel op parking Korenberg worden in eerste instantie aangelegd voor de Ringtrambus. Het project wordt volledig gefinancierd en beheerd door De Werkvennootschap. | SPI.R0 project gestart in 2024. Aanleg busbaan en tunnel staan gepland in 2025. |
| Luchthaventram | De Luchthaventram zorgt voor een rechtstreekse verbinding vanuit de luchthaven met NATO, Eurocontrol en Brussel Noord. Dit is een project gefinancierd door de Vlaamse Overheid en wordt gemanaged door De Werkvennootschap. | Vergunning is goedgekeurd. Eerste deel van de werken werden in de markt gezet in 2024. |
| Betere afstemming openbaar vervoer en aanbod vluchten door nauwe samenwerking met de verschillende vervoersmaatschappijen | Regelmatig contact en overleg met openbaar vervoermaatschappijen en andere aanbieders van gemeenschappelijk vervoer. | Departement Passenger Mobility Services heeft recurrent overleg met de verschillende vervoersorganisaties. |
| Verbetering van de capaciteit en toegankelijkheid trein- en busstation door verhogen capaciteit verticale circulatie | Uitwerken van een nieuwe intermodale hub met verticale circulatie voorzien op de groei van het aantal passagiers, personeel, bezoekers en een modal shift. | De schetsontwerpen zijn goedgekeurd en de opmaak van de detailontwerpen zijn opgestart. Er is overleg met de verschillende vervoersaanbieders over het ontwerp, gebruik en capaciteit van de intermodale hub. |
| Promotie trein | Tijdens de week van de mobiliteit werden bedrijven en hun medewerkers uitgenodigd voor een proefabonnement voor hun woon-werkverkeer. | In 2024 namen vanuit BAC 29 werknemers deel aan het proefabonnement van NMBS. 7 personen hebben na de test een abonnement aangevraagd via HR. 54 werknemers maakten gebruik van het proefabonnement van De Lijn. |
| Extra aanbod gemeenschappelijk vervoer | Lanceren van nieuwe bus- of treinbestemmingen vanuit de luchthaven om zo het aanbod te matchen met de vraag. | Sinds december 2024 is Brussels Airport via een rechtstreekse trein verbonden met Luik. Sinds midden 2024 via intercitybussen (Flibco, Flixbus) met Lille, Breda en Gent. |
| Mobility wall | Centraliseren van informatie en sensibilisatie voor gebruik openbaar vervoer voor aankomende passagiers. De 'mobility wall' is een centrale locatie in de bagagehal waar passagiers informatie kunnen vinden. | Een Mobility infopoint is geïnstalleerd in de bagage reclaim zone en bevat real time informatie van de trein, bussen, Flibco en Flixbus. Aan de hand van QR codes kunnen passagiers via een routeplanner opzoeken welke de meest CO2 vriendelijke of snelste weg is naar hun eindbestemming. |
| Real time info | Doestelling om correcte en real time informatie te bezorgen aan passagiers. | Integratie van real time borden op verschillende locaties. De real time informatie bevat telkens de tussenstops die passagiers helpen een duurzame keuze te maken. Zo staan treinen richting Knokke of 's Gravenbrakel nu ook vermeld met haltes in Brussel. |
| Maatregel | Omschrijving | Status 2024 |
|---|---|---|
| Inzetten op een deelsysteem (in samenwerking met lokale overheden) voor zowel werknemers als passagiers. | Doelstelling om fietsdeelsysteem op te zetten om zo het afstandsparkeren aantrekkelijker te maken. | In 2024 lanceerde BAC een RFP voor het uitwerken van een proefproject met deelfietsen. Het contract zal in 2025 toegewezen worden en het proefproject zal in 2025 opstarten. |
| Aanbod deelmobiliteit uitbreiden (nu reeds o.a. Poppy, Miles mobility) | Nagaan of deelmobiliteit verder kan uitbreiden. Niet alleen naar aanbieders maar ook naar gebruikers, zoals bijvoorbeeld personeel. | Gebruik deelauto's stijgt hoewel het aanbod beperkter werd in aantal aanbieders. |
| Maatregel | Omschrijving | Status 2024 |
|---|---|---|
| Carpool app beschikbaar voor verschillende bedrijven | Doel om carpool voor iedereen, over de bedrijven heen kenbaar en toegankelijk te maken. | De app werd geïntroduceerd. Aan de hand van campagnes promoten we carpool bij collega's. Het 'Carpool café' was in 2024 een laagdrempelige campagne om dit te promoten. |
| Combi-mobiliteit (parkeren op NMBS parking) | Promotie van combi-mobiliteit voor werknemers om zo de drempel naar alternatieven te verlagen. | Wordt via mobiliteitsbudget en cafetariaplan aangeboden aan BAC personeel. |
| Elektrificatie volledige vloot bedrijfswagens | Doelstelling om tegen 2025 een volledige elektrische vloot te hebben voor BAC bedrijfswagens. | Doelstelling werd in 2024 volledig bereikt. |
| Mobiliteitsbudget (Skipr) | Doelstelling om collega's die recht hebben op een bedrijfswagen aan te zetten tot een modal shift via het mobiliteitsbudget. | 72 collega's kozen in 2024 voor het mobiliteitsbudget in plaats van een bedrijfswagen. 38 werknemers kozen in 2024 voor een combinatie van mobiliteitsbudget met een downgrade van bedrijfswagen. |
| Installatie extra laadstations | Doelstelling om op de personeelsparking en passagiersparking extra laadstations te plaatsen. Deze worden in de volgende jaren uitgebreid met een totaal van > 1.000 laadpunten over de 10 komende jaren te installeren, waarvan 850 in de 5 komende jaren. | Personeelsparkings in beheer van BAC: *In 2024: 164 laadpunten geïnstalleerd. *Totaal aantal laadpunten: 312. Personeelsparkings in beheer Interparking: *In 2024: 200 laadpunten geïnstalleerd. Passagiersparking: *In 2024: 500 laadpunten geïnstalleerd. *Totaal aantal laadpunten: 551. |
| Vergroenen taxivloot | Doelstelling om zo veel en zo snel mogelijk de taxivloot te elektrificeren. | BAC bestudeerde in 2024 de installatie van snelladers voor de taxi's als incentive om de vloot te vergroenen. |
| Laadinfrastructuur voor bussen en / of trucks | BAC bekijkt op dit moment welke rol zij kan opnemen in het voorzien van laadinfrastructuur voor bussen en / of trucks. Voor vrachtwagens wordt ook gekeken naar oplossingen met waterstof. | Op basis van een bevraging bij De Lijn, MIVB en de federatie van busbedrijven werd besloten geen laadfaciliteiten te voorzien in de intermodal hub. In 2024 diende BAC een projectvoorstel in bij de Vlaamse Overheid (in kader van VIAVIA) voor een truckparking met laadfaciliteiten. Dit projectvoorstel werd niet weerhouden. |
| Carpool parkeerplaatsen | Doel om aan de hand van carpool parkeerplaatsen dichtbij het samenrijden naar het werk te stimuleren. | Op elke personeelsparking werden telkens de 2 à 4 'beste' parkeerplaatsen carpoolplaatsen. In totaal werden er 34 carpoolplaatsen voorzien. |
Modal split
|
Transportmodus |
2022 |
2023 |
2024 |
|
Auto |
59,9% |
57,7% |
55,9% |
|
Trein |
20,9% |
22,3% |
22,9% |
|
Bus - Lokaal |
4,5% |
4,8% |
4,5% |
|
Bus - Intercity |
0,0% |
0,0% |
0,0% |
|
Fiets |
0,5% |
0,6% |
0,5% |
|
Step |
0,0% |
0,0% |
0,0% |
|
Te voet |
0,2% |
0,3% |
0,1% |
|
Carpool |
0,2% |
0,0% |
0,0% |
|
Motorfiets |
0,6% |
0,6% |
0,6% |
|
Combinatie van modi / Andere |
0,1% |
0,6% |
2,1% |
|
Taxi / Besteld vervoer |
10,3% |
9,6% |
10,4% |
|
Georganiseerd vervoer |
0,3% |
0,8% |
1,2% |
|
Huurauto |
1,6% |
1,9% |
2,0% |
|
Hotel shuttle |
0,7% |
0,8% |
0,0% |
Deze grafieken geven de resultaten weer van duurzame vs niet-duurzame modi op basis van de definitie zoals ook gebruikt in het OVG (Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen).
2024: 96%